Over 'Als ijzer zo stil'

IJzer is waarschijnlijk het beeld waarmee de poëzie van Zheng Xiaoqiong het meeste is geassocieerd. Dat harde, koude, scherpe en vaak geroeste ijzer vertegenwoordigt de mechanisatie van de maatschappij. Haar gedichten, met sterke tegenstellingen, personificaties en afgebroken zinssneden, laten zien hoe de mens zelf door de industrialisatie tot een onderdeel van de machinerie wordt gemaakt: naamloos, een nummer aan een lopende band, zonder rechten.

Tegenover die ontmenselijking stelt Zheng, veelal via natuurlijke elementen, de onzekerheid, fragmentatie, ontwrichting en kwetsbaarheid van de mens, die door de omstandigheden (lange werkdagen, herhaling van dezelfde beweging, giftige stoffen) lijden aan chronische vermoeidheid, ernstige beroepsziektes, heimwee – ze verkeren in een hopeloze situatie. Zowel lichamelijk als geestelijk wordt de mens door het ijzer vermorzeld tot hij zelf als het ware gevoelloos ijzer wordt, want wie wil overleven in die wereld mag niet kwetsbaar zijn.

Zheng Xiaoqiong (1980) trok in 2001 naar Dongguan, een van de grote industriecentra in Zuid-China, in de hoop op een beter leven. Ze werkte er in verschillende fabrieken en begon daar gedichten over te schrijven. Met dat indringende werk groeide Zheng uit tot een icoon: ze publiceerde zo’n tien dichtbundels, won vele prijzen en is in vele talen vertaald. In 2019 was ze te gast op het Rotterdam Poetry International Festival.

Silvia Marijnissen (1970) is vertaalster van Chineestalige literatuur. Ze vertaalde romans van Nobelprijswinnaar Mo Yan en van Eileen Chang, moderne poëzie van vele dichters uit China en Taiwan, en klassieke landschapspoëzie. Samen met Anne Sytske Keijser en Mark Leenhouts vertaalde ze de 18-eeuwse klassieker De droom van de rode kamer, waarvoor ze de Filter-vertaalprijs kregen.