Genomineerden Gouden Poëziemedaille 2020 bekend!
Zaterdag 21 maart is het Wereldpoëziedag. Een dag die dit jaar helaas enkel binnenshuis gevierd kan worden. Toch maken we van de gelegenheid graag gebruik om de kinderpoëzie in de kijker te zetten. In deze tijden zijn leuke leestips immers belangrijker dan ooit.
Kinderpoëzie schrijven is een vak apart. Goede kinderpoëzie is gelaagd, technisch sterk en verrassend. Het genre verdient meer aandacht en pluimen en daarom reiken Poëziecentrum en CANON Cultuurcel sinds 2014 om de twee jaar de Gouden Poëziemedaille en Poëziesterren uit. Een vakjury bekroont de beste Nederlandstalige kinderpoëziebundel met een Gouden Poëziemedaille, een kinderjury kent vier Poëziesterren toe: de kleuterklassen en de eerste, tweede en derde graad van de basisschool stemmen op hun favoriete gedicht.
De leden van de vakjury voor de Gouden Poëziemedaille 2020 zijn Marina Waterschoot (leerkracht lager onderwijs), Kathleen Meersseman (mediatheek Arteveldehogeschool), Bieke Verlinden (leerkracht lager onderwijs), Kay Lambrechts (CANON Cultuurcel) en juryvoorzitter Jan Van Coillie (hoogleraar Faculteit Letteren KU Leuven - Campus Brussel). De jury boog zich in februari over de oogst kinderpoëzie van de afgelopen twee jaar en stelde uit de 33 deelnemende bundels een shortlist op met vijf nominaties. De genomineerde bundels voor de Gouden Poëziemedaille 2020 zijn Laat een boodschap achter in het zand van Bibi Dumon Tak (Querido, 2018), Zo kreeg Midas ezelsoren van Maria van Donkelaar (Gottmer, 2018), Hee daar mijn twee voeten van Joke van Leeuwen (Querido, 2019), Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt van Edward van de Vendel (Querido, 2019) en Uit elkaar van Bette Westera (Gottmer, 2019).
Uit die 33 ingezonden bundels koos de vakjury ook vijf gedichten per graad (en drie voor de kleuterklassen). De kinderjury, die deze editie uit meer dan 86 000 leerlingen bestaat, bepaalt vervolgens welke gedichten een Poëziester verdienen. Door de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dijken, kon de stemweek niet doorgaan van 16 tot 20 maart. Maar uitstel betekent geen afstel. Als alles goed gaat, volgen de leerlingen vanaf 11 mei een educatief traject in de klas met materiaal aangeleverd door CANON Cultuurcel en Poëziecentrum. Zij lezen die week 5 (of 3 bij de kleuters) gedichten en aan het einde van de week stemmen alle deelnemende klassen op hun favoriete gedicht. Een echt taalfeest waardoor de leerlingen op een laagdrempelige manier in contact komen met poëzie.
Over de genomineerde bundels
Een eerste kinderbundel die genomineerd is, is Laat een boodschap achter in het zand van Bibi Dumon Tak (uitgeverij Querido, 2018). Bibi Dumon Tak schrijft informatieve boeken over dieren en won in 2018 de driejaarlijkse Theo Thijssen-prijs. Laat een boodschap achter in het zand gaat over evenhoevigen: alle dieren met twee of vier tenen, van de giraf over de dikdik tot de blauwe gnoe. Helaas wordt de tapir en de zebra daarom de toegang geweigerd. In de gedichten worden alle registers opengetrokken: een spreekbeurt, een reclametekst, een sportverslag, … Annemarie van Haeringen maakte er prachtige illustraties bij die ervoor zorgen dat je nooit meer vergeet wie de kleine kantjil is, wie de vicuña, wie de blauwe gnoe. Haar dieren spatten van de pagina’s. Wie nooit gedichten leest zal er met deze nieuwe bundel vandaag nog aan willen beginnen.
Ook genomineerd voor de Gouden Poëziemedaille 2020 is de bundel Zo kreeg Midas ezelsoren van Maria van Donkelaar (uitgeverij Gottmer, 2018). Maria van Donkelaar is een verzamelaar. Niet van voetbalplaatjes of antiek servies, maar van verhalen. Ze stelde een aantal bundels samen met verhalen rond verschillende onderwerpen: sprookjes, fabels, griezelverhalen, ... In Zo kreeg Midas ezelsoren bewerkt Maria van Donkelaar de mooiste Metamorfosen van de Romeinse dichter Ovidius tot prachtige gedichten. Ovidius’ Metamorfosen omvatten enkele van de bekendste mythen uit de klassieke oudheid. Het dichtwerk vertelt over mensen en goden, verliefdheid en jaloezie, slimme listen en gedaanteverwisselingen. Spannende, grappige en soms ontroerende verhalen, die al tweeduizend jaar inspireren en een grote invloed hebben op onze westerse cultuur. Wie kent niet het labyrint van de Minotaurus, de vleugels van Icarus of de ezelsoren van Koning Midas? Gouden Penseel-winnares Sylvia Weve maakte adembenemende prenten bij Maria van Donkelaars gedichten, waarin ze de klassieke figuren op weergaloze wijze nieuw leven inblaast.
De derde genomineerde is Hee daar mijn twee voeten van Joke van Leeuwen (uitgeverij Querido, 2019). Joke van Leeuwen vierde in 2018 haar 40-jarig schrijverschap. Voor haar werk ontving ze o.a. de Gouden Griffel, het Gouden Penseel, de Woutertje Pieterse Prijs, de Theo Thijssen-prijs en de Constantijn Huygens-prijs. Hee daar mijn twee voeten is een verrassende verzameling gedichten zoals alleen Joke van Leeuwen ze schrijven kan. Vol originele gedachten, taalspel en humor, en heel veel illustraties. Sprankelende poëzie over een kwellig geestje, een man die eens een land begon, een gordeldier onder je bed, een file zonder begin of eind en nog veel meer.
Ook Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt van Edward van de Vendel (uitgeverij Querido, 2019) maakt kans op de Gouden Poëziemedaille. Heb je nog geen lievelingsdier? Struikel je wel eens over een nijlpaard? Moet je midden in de nacht plassen maar is het koud en bevriezen je voeten? Dankzij de verrassende gedichten in deze bundel vol met goede raad weet je precies wat je te doen staat (of juist helemáál niet). Edward van de Vendel is een veelbekroond auteur en schrijft zowel prentenboeken als boeken voor eerste lezers en adolescenten, zowel poëziebundels als non-fictie. Daarnaast schrijft hij liedteksten. Voor Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt werkte hij opnieuw samen met Gouden Penseel-winnaar Martijn van der Linden. Eerder maakten ze samen Stem op de okapi, dat werd bekroond met de Woutertje Pieterse Prijs, een Zilveren Griffel en een Vlag en Wimpel van de Penseeljury.
Ten slotte is ook de bundel Uit elkaar van Bette Westera(uitgeverij Gottmer, 2019) genomineerd. Liefde is iets onbegrijpelijks. Mensen worden heel erg verliefd op elkaar. Ze gaan samenwonen en misschien trouwen, ze krijgen kinderen en zijn gelukkig samen. Maar soms gaat liefde na een poosje over en besluiten ze weer uit elkaar te gaan. Dit boek staat vol gedichten over liefde die overging. Toch is het niet alleen maar een verdrietig boek. Want hoe naar het ook is als je ouders uit elkaar gaan, en hoe moeilijk het ook kan zijn als ze opnieuw verliefd worden, soms gebeuren er toch weer dingen waar je blij van wordt: je krijgt eindelijk de grote broer die je altijd al zo graag wilde, je hebt er opeens een nieuwe opa en oma bij, je voelt je in allebei je kamers even thuis en je mag in de zomer twee keer mee op vakantie… De veelbekroonde Bette Westera en Sylvia Weve kunnen als geen ander moeilijke onderwerpen speels in woorden en beelden vatten. Soms hoopvol, soms schrijnend, maar altijd gevoelig en origineel: de gedichten in deze bundel weten stuk voor stuk te troosten, te ontroeren en te verrassen.
Maar de Gouden Poëziemedaille en de Poëziesterren eindigen niet bij het voorlezen van gedichten en het selecteren van een favoriet. Op 3 juni 2020 volgt de feestelijke prijsuitreiking: vier gedichten worden bekroond met een Poëziester, gekozen door de leerlingen, en één bundel wordt bekroond met de Gouden Poëziemedaille, gekozen door de vakjury. Een gedicht uit de winnende bundel en de vier gedichten die een Poëziester winnen, worden geïllustreerd en op een kleurrijke poster gedrukt. Een gedicht uit de winnende dichtbundel wordt verwerkt in een lied, het Poëziemedaillelied, en een videoclip. Zo blijft kinderpoëzie onder de aandacht, op school en daarbuiten. Het lied, de videoclip en de posters worden aan pers en publiek voorgesteld tijdens de prijsuitreiking. Schrijf je hier in om erbij te zijn!
De posters worden in september verspreid naar alle hoofdvestigingsplaatsen van basisscholen in Vlaanderen. De liedjes, videoclips en posters van de vorige edities zijn hier te bekijken.
Het reglement voor de Gouden Poëziemedaille lees je hier.
De Gouden Poëziemedaille en Poëziesterren zijn een project van Poëziecentrum en CANON Cultuurcel.
